هدف از سنجش
آلایندهها در بدو ورود خودرو به سالن معاینه فنی، اندازهگیری میزان
آلایندههای حاصل از احتراق موتور بوده و میزان مصرف سوخت، سلامت سیستم
جرقه و وضعیت عملکرد سوپاپها در دور آرام موتور از جمله مواردی است که در
نخستین مرحله معاینه فنی خودرو بررسی میشود.
اگر خودرو از حالت تنظیم
خارج شود یا نقص فنی در عملکرد مجموعه سیستم احتراق وجود داشته باشد،
آلایندههای خروجی از اگزوز از حد استاندارد آن فراتر رفته که در این زمان
باید ضمن مراجعه به تعمیرگاهی معتبر، برای رفع عیب و تنظیم موتور با دستگاه
سنجش گازهای خروجی اقدام کرد. باقی بخشها نیز هر یک جداگانه آزمایش
میشود.
معاینه فنی برتر
عباس مجیدینژاد، رئیس هیاتمدیره انجمن صنفی
مراکز معاینه فنی کشور عنوان کرد: چند روز
گذشته در فضای رسانه هر روز خبری از معاینه فنی برتر به گوش میرسد. از آذر
۹۶ اجرای طرح معاینه فنی برتر آغاز شد.
وی تصریح کرد: از بدو اجرای این
طرح فضای ملتهبی به وجود آمد؛ این التهاب بر اساس غیرمتعارف یا غیرمنطقی
بودن طرح نبوده بلکه از نام آن برای متمایز کردن بهرهبرداری شده است.
وی
افزود: هدف بر این روند گذاشته شد که مراکز معاینه فنی را در عمل به ۲
طبقه تبدیل کنند. اما طبقاتی کردن مراکز معاینه فنی چه سودی برای سازمانها
و افراد خواهد داشت؟
وی در ادامه توضیح داد: اگر طرح مسئله را از این
پرسش شروع کنیم و سپس این مورد را به بررسی و کنکاش بگذاریم، تفکرات و
اهداف سازمانهای ذیربط مشخص خواهد شد.
مجیدینژاد درباره پیشینه طرح
معاینه فنی بیان کرد: فرآیند معاینه فنی برای نخستینبار در قانون نحوه
جلوگیری از آلودگی هوا، ۳ اردیبهشت ۷۴ به تصویب رسید. رسالت مراکز معاینه
فنی خودرو بر مبنای ایمنی خودورها و تایید آن در کاهش آلودگی هوا برای
شهروندان عنوان شد.
وی در ادامه گفت: با توجه به آمار و حدود ۱۷ هزار
کشته در تصادفات رانندگی که ۳۵ درصد از این کشتهها بر اثر نقص فنی خودرو
بوده، رسالت و فلسفه ایجاد این مراکز برای همگان مبرهن و روشن است.
او
خاطرنشان کرد: اما این ماموریت مهم که با جان و مال شهروندان ارتباط دارد
به فراموشی سپرده شده و نگاه انتفاعی بر این سازمانها غالب شده است. در پس
این تفکر که مراکز معاینه فنی را به نوع برتر میرساند مشخص میشود که
نگاه انتفاعی حاکم بوده، نه دیدگاه تخصصی.
نگاه جزیرهای حاکم
رئیس هیاتمدیره انجمن صنفی مراکز معاینه
فنی کشور ادامه داد: در فرآیند معاینه فنی خودرو کشور خطوط و تجهیزات مورد
نیاز در شیوهنامه به روشنی آورده شده است. تمامی مراکز نیز به استفاده از
سامانه یکپارچه مراکز معاینه فنی خودرو موظف هستند و بازدیدهای مورد نظر
نیز به شکل یک استاندارد (۹۱۸۱) آمده و تمام مراکز نیز ملزم به اجرای آن
هستند. اما این برتری چگونه به وجود آمده است؟
او در پاسخ به این پرسش
گفت: درباره دور موتور که به عنوان یک برتری برای یک سازمان خاص مطرح شده
نیز یک دستگاه در این فرآیند بوده و مزیتی بیش از این نیز نداشته است.
با
ابلاغ تهیه دستگاه در سال ۹۶ از طرف سازمانهای متولی تعدادی از مراکز
معاینه فنی خودرو در کشور نیز به این فرآیند مجهز هستند و امکان سنجش
خودروها در دور موتورهای مختلف را دارند.
مجیدینژاد اظهار کرد:
مدیرعامل ستاد معاینه فنی تهران اعلام کرده است که «مصوبه سازمان حفاظت
محیط زیست، حد مجاز آلایندگی در معاینه فنی تمام خودروها در سطح آرام و
بالا ابلاغ شده است و خودروهایی که موفق به پاس کردن حد مجاز در دور موتور
بالا نبودند مردود میشدند».
همچنین عنوان میکند که «بر اساس مطالعات
انجامشده، میانگین وزنی خودروهای پایلوت نشان داده بیش از ۷۰ درصد خودروها
در معاینه فنی برتر مردود میشوند که این رقم بسیار بزرگ و فاجعهباری
است».
نگاه جزیرهای
رئیس هیاتمدیره انجمن صنفی مراکز معاینه فنی
کشور ادامه داد: حال اگر مصوبه محیطزیست کشور بر اثر مطالعات کارشناسی
تهیه نشده و اعداد و ارقامی داده شده که با شرایط موجود همخوانی ندارد مشکل
مراکز معاینه فنی خودرو است و اگر بیش از ۷۰ درصد از خودروها در معاینه
فنی مردود شوند فاجعه بزرگی به پای مراکز معاینه فنی نوشته میشود یا
خودروسازان باید پاسخگوی این مشکل باشند.
وی افزود: البته نگاه
جزیرهای حاکم بر کار گروه مراکز معاینه فنی خودرو تمامی این عوامل را دخیل
در این فرآیند کرده است که ما نیز منکر این معضلات نیستیم. اما تفکر غالب
برای طبقاتی کردن مراکز بیشتر در جهت بهرهمندی سازمانهای خاص در مراکز
معاینه فنی خودرو بوده، نه برای رفع معضلات حاضر. مجیدینژاد ادامه داد:
مدیرعامل ستاد معاینه فنی تهران عنوان کرده «حدود ۴۵ تا ۵۰ درصد خودروها در
مرحله نخست موفق به دریافت معاینه فنی برتر نمیشوند و به دلیل آلایندگی
۲۰ تا ۲۵ درصد از آمار و ۷۰ درصد خودروهای مردودی به دلیل مباحث ایمنی از
دریافت معاینه فنی برتر رد میشوند».
ضمن آنکه در ادامه عنوان میکند
«درخواستی از مسئولان سازمان حفاظت محیطزیست داشتهایم تا تغییری در حدود
مجاز ارائه معاینه فنی برتر صادر کنند.
حدود تعیینشده برای معاینه فنی
برتر فراتر از فناوری خودروهایی است که در داخل کشور ساخته میشود وجود
دارد و بسیاری از خودروها نمیتوانند از مرحله سنجش عبور کنند». او گفت:
برای تمامی خوانندگان این مسئله مطرح خواهد بود که با توجه به نبود دید
کارشناسی در محیطزیست کشور و فناوری عقبمانده خودرو در کشور چگونه ستاد
معاینه فنی شهر تهران امکان این معاینه فنی را داشته اما دیگر مراکز از این
شرایط محروم بوده و شرایط فاجعهبار میشود.